شاخص کل از آبان ماه ۱۴۰۱ تا زمان ریزش یعنی ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ رشد ۱۰۶ درصدی داشت و شاخص هم وزن رشد ۱۴۶ درصدی. در اون مقطع زمانی نیاز به استراحت و اصلاح بازار به لحاظ تکنیکالی حس میشد و طبیعی به نظر می رسید که سهامداران شناسایی سود کنن و ریزش سنگین ۱۷ اردیبهشت با این چاشنی همراه شد که بدنه بازار به دلیل‌ خاطره تلخ ۹۹ دچار بیش واکنشی شده است. در واقع این تفسیر و تحلیل غالبی بود که بیشتر از هرچیزی در اون زمان شنیده می شد. اما پس مدتی دلیل اصلی و نهان ریزش آشکار شد و مشخص شد تصمیم بر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها عامل اصلی ریزش کم سابقه اون روز بوده. همین موضوع منجر به ایجاد شک و شبه هایی از وجود رانت و فساد در بین حقوقی ها و برخی از دان درشت های حقیقی در بازار شد. چون در بسیاری از صنعت های بزرگ مثل خودرویی ها یا فلزات اساسی چند روز قبل از ۱۷ اردیبهشت خروج سنگین داشتند در حالیکه همین مصوبه ۱۷ اردیبهشت هم با یک ماه تاخیر به بازار رسید. پس طبیعی هست که اعتماد از بین بره و از بین رفتن اعتماد هم یعنی همین وضعیتی که امروز شاهدش هستیم.

در واقع لطمه ای که بازار از بی اعتمادی شکل گرفته میخوره به مراتب از تاثیرات بنیادی افزایش نرخ بیشتر هست و دامنه تاثیرات مخرب بی اعتمادی کل بازار رو تحت تاثیر قرار داده. و این ریزش رو در همه صنایع ببینیم چون سهامدارن سایر صنایع هم دچار ترس میشن که نکنه از این دست تصویبات برای صنعت آنها هم رخ بده ولذا بصورت دو مینو وار کل بازار دچار پنیک و فشار فروش شد و در مدت اخیر به نوعی شاهد بیش واکنشی در بازار بودیم. در ادامه هم سیلی از مصوبات دیگر رو داشتیم . برای پالایشی ها افزایش سودتسعیر ارز برای سال های ۹۷ تا 1401 تصویب شد که افشا هم زدند مثلا شپنا در افشا افزایش سود ۱۷۰ ریالی به ازای هر سهم شناسایی کرده بود اما یک هفته نشد که افشا رو پس گرفتند و تبدیل به کاهش سود ۲۲۵ ریالی شد.

خب این یعنی عدم ثبات در نرخ ها و فیل شدن تحلیل بسیاری از تحلیلگر های بنیادی . و بعد از این مصوبات دیروز خبر هم افزایش عوارض محصولات خام ونیمه خام فولادی ها و معدنی ها بود که در بعضی محصولات مثل شمش فولاد تا400 درصد افزایش داشت. و یا اينکه ریس جمهور دستور بازنگری در قیمت های جدید خودرو های مونتاژی دادن همه این خبرها و مصوبات باعث شد که شاخص کل کف تکنیکالی 2200 رو از دست بده که این کاهش همراه بود با خروج نقدینگی حقیقی ها از بازار و کاهش 60 درصدی مشارکت کدهای حقیقی در سمت خرید. دلیل دیگه این فشار سنگین فروش سرسید اوراق دولتی هست.

در تابستان در حدود ۶۵ همت اوراق سررسید میشه که تاریخ عمده آنها در تیر ماه بود. که دولت بودجه لازم برای تامین این اوراق نداره و همین موضوع فشاری رو در بازار ما و البته سایر بازار ها به وجود آورده در بین دلایلی که گفتیم افزایش نرخ خوراک مهمترین عامل بود. چون این افزایش باعث شد که بعضی از شرکت ها مثل متانول سازها زیان ده بشن و حاشیه سود اونها نابود بشه و به سمت تعطیلی برن. علت تصویب این نوع قوانین از سمت دولت کاملا مشخص هست. کسری بودجه ! مثلا طبق بودجه هدفمندی یارانه ها از طریق نرخ خوراک پتروشیمی ها قرار است تامین بشه و طبق محاسبات که مجلس انجام داده هر هزار تومن کاهش از ۷ هزار تومان نرخ خوراک پتروشیمی ها دولت با کسری ۳۷ هزار میلیارد تومانی برای تامین منابع لازم برای هدفمندی یارانه ها مواجه میکنه که واقعا بهتر بود دولت روش های دیگه ایی رو برای تامین منابع پیش میگیرفتن مثل افزایش نرخ دلار نیمایی به دلار حواله و ... . و از سود شرکت ها بخصوص گروه پتروشیمی که ۴۰ درصد ارز آوری کشور بر عهده اونهاست کم نمیکرد

صحبت از بودجه شد اجازه بدید بحث مختصری هم در این رابطه مطرح کنم. متاسفانه در تدوین بودجه بسیار اهمال شد و چشم بل واقعیت های اقتصاد بسته شد‌ با شعار درمانی و حرف درمانی نمیشه واقعیت هارو کتمان کرد. در شرایط فعلی اقتصاد ما تدوین یک بودجه انقباضی هرچند به مذاق دولتمردان خوش نمیاد اما راه گریزی هم نبود و واقعیت ها ایجاب می‌کرد یک بودجه انقباضی تدوین گردد اما متاسفانه دیدیم که ردیف های بودجه بر اساس واقعیت ها تدوین نشد و نتیجه این هست که در پایان سال با کسری بالای ۶۰۰ همت روبرو خواهیم بود. یکی از دلایل ریزش هم اتفاقا میشه از بودجه دونست. در بودجه برای حمایت از بازار و یک نوع مشوق برای توسعه شرکت های بورسی ، معافیت مالیاتی سود های تقسیم نشده شرکت ها بود.

خوب از اونجایی هم که بخش قابل توجهی از فعالان بازار معامله گران دی پی اس محور هستن باعث شده این طیف هم دیگه تمایلی به نگهداری سهام نداشته باشم. این بند در ظاهر به نفع بازار هست اما در شرایطی باید انجام بشه که اقتصا د در حال شکوفایی باشه نه مثل آلان که کلکسیونی از فشار های متنوع بر اقتصاد ما وراد میشه. اینم به سرنوشتی مانند جراحی اقتصادی کشور هست که در بدترین شرایط ممکن اجرا و منجر به ابر تورم در کشور شد. اما در مورد پیش بینی بازار و اینکه کف بازار کجاست. به لحاظ تکنیکالی محدوده فعلی با تلورانس.۰.۲ یک حمایت مهم برای شاخص هست خط روند میان مدت بازار که واکنش ها خوبی قبلا بهش داشته در این ناحیه قرار گرفته و به لحاظ تکنیکالی انتظار واکنش به این حمایت رو داریم از نظر بنیادی تقریبا پی بر ایی بازار به 8.5 رسیده. انتظارات از گزارش ها سه ماهه مثبت هست و طبیعتا پی بر ایی رو رو کاهش بده و ازطرف دیگه در فصل مجامع هستیم هرچند توقع تقسیم سود زیادی نداریم اما در کل میتونه روی پی بر ایی بازار اثر بزاره و این دوعامل میتونن پی بر ایی رو حتی تا ۲ واحد کم کنند یعنی پی بر ایی بازار رو به محدوده 6.5 برسونه.

که این یک کف مهم برای پی بر ایی به حساب میاد. به لحاظ دلاری هم اگر بخواهیم بررسی کنیم. میبینیم که در آبان 1401 ارزش مارکت بازار در حدود 4.7 میلیون میلیارد تومن بود با دلار نیمایی 28 هزار و دلار آزاد 31 هزار یعنی میانگین بگیریم با دلار تقریبا ۲۹ هزار تومن یعنی ارزش دلاری بازار به رقم 162 میلیارد دلار میرسیم. امروز ارزش بازار بورس 7 میلیون میلیارد تومان بود. اگز نرخ دلار 48 هزار تومانی و دلار نیمایی 2 38 هزار تومنیدبگیریم میانگین نرخ دلار میشه 43 هزار تومن 162 میلیارد دلار. پس الان ارزش بازار در جدود کف آبان ماه قرار داره و بنده پایین تر از این حد رو فرصت خوب برای ورود پله ایی میدونم. البته بازار امروز هم آخر وقت از فشار عرضه هاش کم کرد.

صف های فروش بعضی سهم های بزرگ جمع شدند و یک نوسان مثبت رو به بالا رو داشتیم که باعث میشه پیش بینی کنیم که فردا بازار مثبت آغاز بشه در مورد سارمان و بورس توقع داریم بر روی اقدامات نظارتی تمرکز بیشتری داشته باشه اولا انتظار میره که با ساز و کار و وضع قوانین بهتر شرکت ها رو مجبور کنن که گزاراشات سه ماهه برای لحظه آخر مهلت نزارن. زودتر به بازار بدن. بخصوص در شرایط ابهام. که بازار بتونه حداقل نگاه بنیادی به سهم ها داشته باشه. و از طرف دیگه در روزهای قرمز از بارگشایی سهم ها جلوگیری کنه یا سهم هایی که با درصدهای منفی بالایی باز میشن رو قبول نکنه همونطور که بارها و بارها شاهد بودیم که در روزهای سبز بازار اگر بازگشایی با درصد بالای مثبت انجام میشد معاملات رو باطل اعلام میکردن. و همین طور نظارتی روی بازارگردان ها داشته باشند. بازار گردان هایی که قرار است در این جور مواقع به داد سهم ها برسن و از فشار فروش کم کنن.

ببینی آیا واقعا بازارگردان در حال انجام وظیفه اش هست یا خیر متاسفانه بحث نظارت ها و ابزار های مالی موجود ضعیف هست. خوب در دنیای امروز و پیشرفت چشمگیر در حوزه فایننشال تکنولوژی یا فین تک ما همچنان بدوی و غیر کار عمل می‌کنیم. یا مثلا در مبحث اینترالداینفورمیشن یا اطلاعات نهان درون شرکتی واقعا ضعف ها و نظارت ها کافی نیست. یا مثلا یکی از اصلی ترین کار ها توسعه ابزارهای کاربردی مثل ایجاد معاملات فروش استقراضیی هست که میشه با الگو برداری از یک کشور اسلامی این امکان مهم رو ایجاد کرد. اگر فقط همین یک ابزار اضافه بشه مشکلات بسیار زیادی حل میشه یک نمونه کوچیکش افزایش عمق شناوری بازار هست. عملا سازمان میتونه با ایجاد این امکان خودش رو در برابر انتقاد های که هنگام ریزش میشه خودش رو واکسینه کنه.